Februari en maart 2020 waren in zuid en oost-Nederland bovengemiddeld natte maanden. De waterschappen hebben in reactie hierop stuwstanden laag gezet en gemalen draaien stevig.
Door de droge afgelopen weken in combinatie met goed drainerende (zand)gronden zijn grondwaterstanden en het bodemvocht-gehalte aanzienlijk gezakt. Goed voor de draagkracht, gewasontwikkeling en bemesting. Maar zet de stuwen op deze zandgronden weer omhoog om water zoveel mogelijk vast te houden!
Het boerengevoel zegt dat het tijd wordt om de stuwen weer hoger te zetten. De doorlooptijd van praktisch boereninzicht tot reactie door waterschap en fysieke verandering in het veld, het daadwerkelijke water vasthouden, duurt tenminste dagen. Door boeren op lokaal niveau meer watersysteemkennis en grip hierop te geven, kan dit aanzienlijk versneld worden. Hierbij valt te denken aan regelbare peilgestuurde drainagesystemen en/of stuwen in kavel- en leggersloten.
Moderne meettechnieken maken het goed mogelijk om het lokale watersysteem op afstand te monitoren en naar boer en beheerder inzichtelijk te maken.
In diverse projecten monitoren we zo het grondwater- en oppervlaktewatersysteem en voeren we gesprekken met boeren, terreinbeheerders en het waterschap om te zien hoe snel de reactietijd van het watersysteem in het gebied is. Vragen als ‘hoeveel dagen voor de bemesting zal ik stuwstanden verlagen voor goede draagkracht?’, ‘Welke grondwaterstand is optimaal voor goede grasgroei in het voorjaar?’ en ‘Wat is het effect van watervasthouden middels stuw of peilgestuurde drainage?’ worden in deze projecten beantwoord. Bovenal brengt het waterschap en boeren dichter tot elkaar en groeit de gezamenlijke kennis en het begrip voor mogelijkheden en beperking van het lokale bodem- en watersysteem.
Meerdere jaren monitoren en begeleiden leert ons dat water vasthouden eerder in het voorjaar start dan het gevoel ons ingeeft. Vaak begint dit in februari of maart al, terwijl het dan nog (te) nat lijkt.
Hier zijn korte lijnen, kennis/inzicht en durf door meerdere partijen in een gebied voor nodig!
Onderschrift foto 1: Te lang een laag peil in leggersloot voeren na een natte winterse periode. Hierdoor worden gebieden onnodig gedraineerd met mogelijke droogte later in het seizoen tot gevolg.
Onderschrift foto 2: Meetpunt in oppervlaktewater in aanleg. Diverse omliggende percelen zijn voorzien van peilgestuurde drainage.
