Meten is weten wordt vaak gezegd. In de praktijk van de natuur is dit soms weerbarstiger maar wanneer goed uitgedacht, is het vaak of in ieder geval meer weten. In de landbouwenclave op de Noord-Veluwe, rondom de dorpen Garderen, Elspeet, Uddel en Speuld (GEUS), loopt een gebiedsproces (Gebiedsaanpak GEUS) voor een duurzame toekomst. Daarvoor heeft Aequator Groen + Ruimte afgelopen jaar een leer- en meetnetwerk ontworpen. Dit netwerk moet beter inzicht geven in de huidige en toekomstige toestand van verschillende graadmeters voor natuur en landbouw. De toekomstige toestand zal verschillen van de huidige door onder andere klimaatverandering en te nemen maatregelen zoals water vasthouden en efficiënter nutriëntenbeheer. De focus tijdens het ontwerpen lag op brononderzoek van stikstof en haar effecten op ecologie en waterkwaliteit maar ook water beter vasthouden in de haarvaten was een belangrijk onderwerp. Om hier beter inzicht in te geven is het nodig om de hele cyclus, dus oppervlaktewater, het grondwater, de bodem en de lucht in beeld te brengen.

Aan de hand van de informatievragen die leefden bij de verschillende gebiedspartners, waaronder overheden, boeren en terreinbeheerders, hebben wij een meetnetwerk ontworpen dat deze specifieke vragen kan helpen beantwoorden. We hebben de bestaande en nieuwe punten op kaart gezet en daarbij aangegeven welke randvoorwaarden (zoals metingen moeten tegelijk worden gedaan?) en aandachtspunten (hoe vaak moet je meten voor een betrouwbaar resultaat?) belangrijk zijn bij de vervolgstap, de implementatie.

Het meeste bijzondere en belangrijkste is volgens ons dat we niet alleen een advies voor een meetnetwerkontwerp hebben geleverd, maar daarbij veel aandacht hebben gegeven aan de samenwerking daarbij tussen de betrokkenen, door er een meet- en leernetwerk van te maken. Het gaat namelijk vooral om samen leren, inzicht krijgen in de achtergrond van elkaars standpunten en vertrouwen krijgen in elkaar om vervolgens gedragen effectieve maatregelen te nemen. Daarvoor hebben we in het ontwerpadvies onder andere een techniek opgenomen die ‘reflexieve monitoring’ wordt genoemd. Dit gaat in de kern om bewust samen leren en bewust zijn van veranderingen in eigen standpunten en die van anderen.

GEUS gaat nu zelf verder met ons ontwerpadvies en de daarbij horende kostenschatting. Wij hopen dat ons ontwerpadvies dit bijzondere gebied een mooi handvat geeft voor een duurzame samenwerking van de gebiedspartners voor de toekomst.